نویسنده: محمد احسان پنجشیری
عدم آگاهی از هدایات دین مقدس اسلام یکی از عوامل تاثیر گزار و عمده در ترویج پدیده تعصب و تعصب گرایی است. بعضی حلقات خاص در مناطقی که سطح آگاهی مردم از دین اسلام پایین است، میکوشند که دیگر هم مردم را در تاریکی و جهالت نگهداشته و به نام سمت، قوم و زبان بر مردم حکومت کرده خود را نخبه و برگزیده ساخته و به هدف‌های که در ذهن دارند، دست یابند. درحالیکه اگر به قرآن عظیم الشان و احادیث نبوی “ص” درباره پدیده تعصب مراجعه گردد، دیده میشود که اسلام این پدیده را چقدر مردود شمرده و آن را کاملاً مخالف شریعت اسلامی دانسته است. از این رو میتوان گفت که عدم آگاهی دقیق از اسلام درمملکت های اسلامی به شمول افغانستان از جمله عامل عمده شکل گیری پدیده تعصب به شمار می آید.
تعصب و تبعیض درمقابل دیگران سبب بی اتفاقی و دشمنی دربین بشریت، دربین امت اسلام و دربین هر مملکت اسلامی شده و امروز همه شاهد بدبختی ها درسطح جهانی و درسطح امت و درسطح هر کشور اسلامی هستیم. درحالیکه همه مسلمانان برادر همدیگر هستند. چنانچه خداوند متعال در آیه دهم سوره الحجرات میفرماید: ترجمه: «به حقیقت که همه مؤمنان باهم برادرند، بنابر این میان برادرانتان صلح و آشتی برقرار کنید، و تقوای الهی پیشه کنید، باشد که مشمول رحمت او شوید!»
تعصب و تبعیض ملت مسلمان ما را در وطن ما به چه نوع اشکال مختلف درمقابل یکدیگر بطور آگاهانه یا غیر آگاهانه بی اتفاق ساخته است و سبب چقدر دشمنی های بیجا شده است. ای کاش ملت مسلمان ما درک کنند که همه باهم برادر هستند و وحدت و برادری اسلامی خود را احیا کنند.
خداوند متعال درآیه (۱۰۵) سوره ال عمران میفرماید: ترجمه: «و مانند کسانی نباشید که پس از آنکه برایشان دلایل روشن آمد، پراگنده و گروه گروه شدند و اختلافات کردند، زیرا آنان را عذاب بزرگی است.»
برعلاوه خداوند متعال در آیت ۴۶ سوره انفال میفرماید که چنین پراگندگی ها سبب ضعف و سستی تان میشود. ترجمه: «و (فرمان) خدا و پیامبرش را اطاعت نمایید! و نزاع (وکشمکش) نکنید، تا سست نشوید و قدرت (وشوکت) شما از میان نرود! و صبر و استقامت کنید که خداوند با استقامت کنندگان است.»
یعنی مسلمان باید رضای پروردگار خویش را و موفقیت آخرت خود را همیش هدف قرار بدهد نه مدح و ستایش مردم را و نه منفعت های مؤقتی دنیا را. گروه ها و حلقات خاص و حتی ممالک همسایه برای تامین منافع شخصی خودشان تعصب گرایی درمیان اقوام و نژادهای مختلف را یکی از راه های رسیدن به اهداف شان می دانند. محرک های خارجی درنخست به گروه های مورد نظرشان به نوع اینکه درصدد دفاع از حقوق تلف شده شان دست همکاری داده و آرام آرام آنها را از قوم های دیگر ممالک شان دور ساخته و به ساده گی آنها را دستخوش هدف های خاص خودشان ساخته و منافع شخصی شان را تامین میکنند.
تمامی انسانها به دلیل دارا بودن قوه اندیشه و اختیار چه بسا درشناخت راه درست از نادرست، دچار خطا و اشتباه هم میشوند و این دنیا هم محل این امتحان و آزمون ها و کسب تجربه ها از این امتحانات است. پس خداوند به پیغمبرش می گوید: «به آنها دوباره موقع و میدان بده و درجلسات شورا و مشورت، باز هم از آنان نظرخواهی کن تا شخصیت شان با اعتبار ساخته شود.»
بی شک راه رشد هرجامعه‌ای درهمین باز کردن فضاها برای ورود همه علایق فکری است، که بتوانند ابراز وجود کنند و نقشی در سازندگی و رشد جامعه خود داشته باشند.
