شماری از شرکتکنندهگان جرگۀ مشورتی صلح که پیش از این هم تجربۀ شرکت در چنین جرگهها را داشتهاند، تأکید دارند که باید فیصلههای این جرگهها عملی شوند و نیز در روند صلح دستآوردها حفظ شوند.
آنان میگویند که در جرگۀ مشورتی صلح پارسال، خواستار آتشبس در کشور شده بودند؛ اما این خواست شان تحقق نیافت.
رهایی مشروط ۴۰۰ زندانی طالبان، از عمدهترین خواستهای کنونی این شرکتکنندهگان جرگۀ مشورتی صلح است.
ماریا رهین که در بلخ استاد دانشگاهاست، یکی از شرکتکنندهگان جرگۀ کنونی است: «این چهارصد نفری هم که مانده، هرچند از برخی از لحاظ، ممکن است سر اینها حقالعبد باشد، ممکن است که اینها خیلی اشخاص و افراد جانی باشند؛ ولی آن چهارهزار و ششصد دیگر را هم کسی تضمین کرده نمیتواند که آنان آدمهای بسیار پاک و صاف بودند؟!»
صفیگُل محمدی، شرکتکنندۀ دیگر این جرگه که از بغلان آمدهاست نیز گفت: «نظریاتی که ما قبلاً (در جرگه پارسال) در میان گذاشته بودیم که باید با طالبان آتشبس شود که صلح بیاید؛ اما کدام اقدامی صورت نگرفتهاست.»
لویهجرگۀ مشورتی صلح که روز گذشته آغاز شد، دربارۀ رهایی و عدم رهایی ۴۰۰زندانی طالبان برگزار شدهاست – زندانیانی که حکومت میگوید بدلیل ارتکاب جرمهای جنایی، قتل، دزدی و آدمربایی صلاحیت رهایی آن را ندارد و باید لویهجرگه دربارۀ آن تصمیم بگیرد.
عبدالله عبدالله، رییس این جرگه امروز گفت که هیچ کمیتۀ این جرگه مخالف رهایی این زندانیان نیست؛ اما مشروط به اینکه از آنان ضمانت گرفته شود.
شماری از شرکتکنندهگان این جرگه نیز میگویند که رهایی زندانیان طالبان باید مشروط باشد و حکومت باید در پرداختن به صلح محتاط باشد.
میرحیدر نظری، یکی از شرکتکنندهگان این جرگه گفت: «نام جمهوری اسلامی افغانستان حفظ باشد! حقوق زن و مرد باید حفظ باشد! دستاوردهای هژدهسال ما باید حفظ باشد! همین چیزها در کمیتهها فیصله شد.»
منیژه رامزی، شرکتکنندۀ دیگر جرگه نیز اظهار داشت: «اکثریتی از اعضاء و کمیتهها به همین باور بودند و به خاطر رسیدن به یک صلح پایدار و آرامش در افغانستان، به رهایی زندانیان، دیدگاه مثبت داشتند.»
از سویی هم، گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی میگوید که حکومت در سه سال و ده ماه اخیر، از رهایی زندانیان حزب اسلامی، به ویژه زندانیان مهم خودداری کردهاست و اکنون از رهایی زندانیان مهم طالبان خودداری میکند.
او حکومت را به وعده خلافی در برابر حزب اسلامی و احترام نگذاشتن به توافقنامۀ طالبان و امریکا متهم میسازد.
گلبدین حکمتیار، گفتههای حکومت را دربارۀ ادعاهای حقالعبدی در برابر برخی از زندانیان طالبان، یک بهانه میداند و میگوید که حکومت، زندانیان طالب را به خواست امریکا رها میکند.
در همین حال، شماری از باشندهگان پایتخت که از چندروز بدینسو، بهعلت بسته بودن برخی از جادههای منتهی به محل برگزاری جرگۀ مشورتی صلح، با مشکلات رفت وآمد روبهرو استند، به اثرگذاری این جرگه بر تأمین امنیت در کشور، چشم امید بستهاند.
زلیخا فضل، باشندۀ کابل گفت: «اینقدر راهی را که آمدهام، ده برابر این راه هم اگر میبود، به ارتباط صلح اگر باشد ما میآییم! هیچ مشکلی نیست؛ اما به شرطی که در رأی مردم معامله صورت نگرفته باشد!»
در بیش از ششسال اخیر، این دومین جرگه مشورتی است در کشور است که بر محور صلح میچرخد. در جرگۀ نخست که در ماه ثور پارسال برگزار شد، در حدود سه هزار و دوصد شرکتکننده، با صدور یک قطعنامه بیست و سه مادهیی، بر تعیین چارچوب مذاکرات با طالبان و ترسیم نقشه راه صلح در کشور تأکید کردند.