به تاریخ 28 مارچ، جلالتمآب رئیس‌جمهور اشرف غنی را برای اشتراک در مراسم افتتاحیه فابریکه پروسس جلغوزه واقع در پارک صنعتی کابل همراهی کردم. جلغوزه، فابریکه پروسس و بسته بندی جلغوزه و دهلیز هوایی برای انتقال جلغوزه به ترتیب نماد از کشاورزی سنتی، صنایع معاصر و تجارت مدرن هستند که بطور شگفت انگیز به هم می پیوندند و نمایانگر رویای ثروتمند و قدرتمند شدن افغانستان می باشند.
حدود یک سال پیش، زمانی که اعتمادنامه‌ام را به جلالتمآب رئیس‌جمهور تقدیم می‌کردم، ایشان امیدواری خود را برای افزایش صادرات جلغوزه، زعفران، انار، قالین و سنگ مرمر به چین ابراز نمودند. اگر بی‌پرده صحبت کنم، رئیس‌جمهور اشرف غنی فعال‌ترین و شایسته ترین بازاریاب در سطح افغانستان است که از هیچ کوششی در راستای افزایش عواید و فرصت‌های شغلی برای دهاقین افغان دریغ نورزیده است. در آن روز، خاطرنشان ساختم که با توجه به دوستی سنتی دو کشور و پالیسی های چین، این کشور مایل است کالاهای ویژه افغانستان را بیشتر وارد کند. من حتی به شوخی گفتم در این مورد اهداف مدنظر زیاد داریم، اما باید قدم به قدم پیش برویم. از آنجایی که یکی از بخشهای نام من در زبان چینایی به معنای درخت جلغوزه است، بیایید اول از همه در یک سال اخیر برای عملی ساختن صادرات جلغوزه افغانستان به چین، تلاش همه‌جانبه نماییم. همانطوری که مشاهده کردید، از برکت توجه و پیشبرد رهبران دو کشور، موافقت‌نامه صادرات جلغوزه افغانستان به چین ظرف کمتر از نیم سال به امضا رسید. از ماه نوامبر گذشته تا کنون، زمانی که دهلیز هوایی برای انتقال جلغوزه افغانستان به چین ایجاد شد، حجم بزرگی از جلغوزه به ارزش بیش از 15 میلیون دالر امریکایی از طریق 64 پرواز در جریان 4 ماه به چین صادر شده است. این امر بازتاب‌دهنده «مؤثریت چین» و نماد دیگری از دوستی افغانستان و چین است.در سال 2018، حجم تجارت دوجانبه بین دو کشور، برخلاف اقتصاد کند و راکد جهانی، به میزان بیست و هفت درصد افزایش یافت. ارزش صادرات افغانستان به چین به بیش از 24 میلیون دالر رسید. این رقم نسبت به رقمی که در سال 2017 حاصل شده بود 6 برابر افزایش یافته است. این دستاورد تحسین برانگیزی است که مدیون رهنمودهای رؤسای جماهیر افغانستان و چین و نیز بدهکار زحمات مقامات حکومت و صنعتکاران و تجار دو کشور می باشد.
باید بگویم این یگانه خبر خوش نیست. سال گذشته، میزان سرمایه‌گذاری چین در افغانستان به حدود 10 میلیون دالر رسید که نسبت به سال قبل بیش از 50 درصد رشد داشته است. در سال 2018، انتقال بیش از بیست محموله تجاری از طریق خط ریل و 47 پرواز مسافربری مستقیم بین دو کشور صورت گرفته است که منجر به بهبود روند جریان افراد، کالاها و معلومات گردیده است. تولیدات افغانستان در نخستین نمایشگاه بین‌المللی واردات چین در شانگهای، از شهرت بالایی برخوردار بود و قفسه‌های غرفه‌ها قبل از پایان نمایشگاه خالی شد. با استفاده از «ابتکار یک کمربند – یک جاده» و روند اتصال منطقه‌یی، افغانستان نه تنها دیگر کشور محاط به‌خشکه نبوده، بلکه به نقطه وصل کریدورهای اقتصادی عمده بدل شده است. همچنین، تولیدات منحصربهفرد افغانستان، اکنون، به جایگاه بهتری در زنجیره ارزش جهانی راه یافته است.
براساس معلومات نهاد مشهور تحقیقاتی بازار به عنوان e-Marketer امسال انتظار می‌رود که چین با ارزش بازار بالغ بر 5.6 تریلیون دالر، به بزرگترین بازار پرچون در سطح جهان مبدل گردد. طی پنج سال آینده، ارزش واردات کالا به چین به 8 تریلیون دالر خواهد رسید و این کشور قادر به جذب 600 میلیارد دالر سرمایه‌گذاری خارجی خواهد بود؛ همچنین مجموع سرمایه‌گذاری چین در خارج، به 750 میلیارد دالر امریکایی خواهد رسید. امسال انتظار می‌رود که نرخ رشد عواید ناخالص داخلی چین به رقم 6 الی 6.5 درصد برسد. در چند ماه اخیر ، اقتصاد چین بطور ثابت و سالم چرخش می کند و پیش بینی بازار بطور چشمگیر بهبود یافته است. اقتصاد چین در طولانی مدت از گرایش رشد بهتر و سالم تر برخوردار است. کشور چین همچنان یکی از قدرتمندترین و باثبات‌ترین اقتصادهای جهان است. دو روز پیش، چین و ایتالیا موافقت‌نامه الحاق به ابتکار یک جاده – یک کمربند و قراردادهای به ارزش دو و نیم میلیارد یورو را به امضا رساندند. این امر نمایانگر مکمل بودن بازار و صنایع چین و خارج و نیروی بالقوه ساخت مشترک ” یک کمربند و یک راه ” می باشد . با ادامه اصلاحات و اجرای سیاست درهای باز چین، با پیشرفت همکاری چین و افغانستان در ساخت یک جاده یک کمربند و در عین حال طلوع فجر صلح در افغانستان، همکاری تجاری و اقتصادی بین دو کشور پیوسته شاهد پیشرفت خواهد بود.
با وجود آن که دانه‌های جلغوزه کوچک‌اند و حجم تجارت این محصول زیاد بزرگ نیست، صادرات جلغوزه بر معیشت هزاران افغان تأثیرگذار بیانگر و بازتاب دهنده اقتصاد باز و تجارت آزاد و نتیجه حسن همجواری و منفعت متقابل است. وقتی مردم چین مزه جلغوزه با کیفیت افغانستان را می‌چشند و وقتی افراد کاربلدِ این محصول عاید بیشتری حاصل می‌کنند، نه تنها تجارت بلکه برادری حاصل از جاده های ابریشم قدیم و جدید است که مردمان دو کشور به آن فکر می کنند. چین در آینده علاوه بر واردات محصولات بیشتر از افغانستان، در راستای انکشاف صنعت پروسس محصولات زراعتی نیز به این کشور کمک خواهد کرد، افغان‌های بیشتری را آموزش خواهد داد، و همکاری خود را در روند صلح و آشتی و بازسازی اقتصادی افغانستان دوام خواهد بخشید.
