در آستانۀ برگزاری دومین نشست سیاسیون افغانستان با طالبان که قرار است در اخیر همین ماه در قطر برگزار شود، شماری از فعالان عرصۀ حقوق زن در کشور خواهان سهمدادن بیشتر زنان در این نشست استند.
این فعالان عرصۀ حقوق زن، تأکید دارند که شرکت کنندهگان نشست قطر، باید حفظ نظام سیاسی کنونی و آزادیهای شهروندان را همچون خطهای سرخ، در این نشست مطرح بسازند.
مژگان سادات، یکی از این زنان است. او که دانشآموختۀ رشتۀ اقتصاد است، نقاش، شاعر و داستان نویس نیز است.
مژگان که اکنون در ادارۀ امور ریاستجمهوری کار میکند، میگوید دستاوردهایش محصول تلاشهای او در دوران پسا طالبان است. او اکنون نگران است که مبادا سرانجام گفتوگوهای صلح به جایی بانجامد که دوباره نظام طالبانی برقرار شود و دستاوردهایش را قربانی بگیرد.
مژگان، خاطرههای تلخی از دوران حاکمیت طالبان دارد. او میگوید در چهارسال دوران طالبان مجبور شده بود نام و جنسیتش را پنهان کند تا بتواند به مکتب برود.
مژگان میگوید، آن سالها به خواست خانوادهاش، موهایش را کوتاه کرد، لباس بچهگانه پوشید و کلاه قندهاری بر سر گذاشت، نامش را سهراب گذاشتند و مرد خانواده شد.
مژگان در دوران حاکمیت طالبان در افغانستان، مجبور بود برای رفتن به مکتب لباس پسرانه تنش کند.
او میافزاید: «یک دختر مجبور میشود که هویتش را پنهان بسازد؛ یعنی در چهار سال از خانوادۀه خود نشنود که نامش را ببرند و اسمی بر او گذاشته شود که اصلأ نیست! این برای آدم بسیار دردآور است.»
او افزود: «هیچ تصور نمیتوانم و تحمل ندارم که دوباره آن روزها برگردند. من به خانوادهها توصیه میکنم که اگر چنان روزها تکرار شدند، از خانه بیرون نشوند و به دختران توصیه میکنم که در خانه بمانند، اما لباس مردانه نپوشند. چون آدم خودرا فراموش میکند. چهارسال تو میخواهی به ناخنهایت رنگ بزنی، اما نمیتوانی. میخواهی موهای دراز داشته باشی و شانه بزنی، اما نمیتوانی. چهار سال لباسی میخواهی بپوشی که دیگر دختران میپوشند، اما تو نمیتوانی و آرزویش را به گور میبری. چهار سالیکه دیگر در زندهگی تکرار نمیشوند.»
صحرا کریمی، بانویی دیگری است که در غربت درس خواند و پس از سرنگون شدن نظام طالبان دوباره به افغانستان برگشت.
او میگوید که زنان هرگز اجازه نخواهند داد که بار دیگر نظام امارت اسلامی در افغانستان مسلط شود: «با تغییرنظام، اصلأ موافق نیستم؛ چون راه درازی را برای دموکراسی آمدیم و حالا به نوعی کم یا زیاد دموکراسی را نهادینه ساختیم به این نهادینه شدن خیلی تاوان دادیم.»
صحرا کریمی، در بیرون از افغانستان درس خوانده و پس از سرنگونی نظام طالبان دوباره به افغانستان آمده است.
این نگرانیها در حالی مطرح میشود که گفتوگوهای صلح میان امریکا و طالبان به مرحلۀ حساسی رسیدهاند. نگرانیها از آنجا بیشتر میشود که حکومت افغانستان در هیچ نشست طالبان و ایالات متحده حضور نداشتهاست. منابع میگویند در آخرین نشست طالبان و امریکا در دوحه، دو طرف روی مواردی به توافقهایی رسیدهاند.
شهلا فرید که استاد دانشگاه است، اما میگوید نباید گفتوگوهای صلح تغییر نظام سیاسی کنونی را درپی داشته باشد: «اگر زنان در این نشست اشتراک میداشته باشند یکی از خطوط سرخی که زنان بر آن تأکید میکنند نوع نظامی است که باید در افغانستان حاکم باشد و نظام موجود را با قانون اساسی میخواهند و زنان منافع خودرا در این میبینند و اگر طالبان میآیند نظام را میپذیرند و قانون اساسی حفظ میشود، زنان با آنان هیچ مشکلی ندارند.»
این زنان میگویند که نمایندهگان طالبان در نشستهای شان با نمایندهگان ایالات متحدۀ امریکا، بر ایجاد نظام طالبانی تأکید کردهاند، اما مردم افغانستان به ویژه زنان کشور نمیخواهند که به دوره طالبان برگردند.