تابه‌حال از خود پرسیده‌اید که IP address چیست و چه کاربردی دارد؟ ما در دنیای مدرن وابستگی زیادی به فناوری داریم. همه‌چیز به اینترنت متصل است، از رایانه‌ها و مودم‌ها گرفته تا گوشی‌های هوشمند و سیستم‌های ناوبری در وسایل نقلیه. در ادامه توضیح می‌دهیم که IP چیست، چگونه کار میکند و چه انواعی دارد.
IP address چیست؟
IP مخفف Internet Protocol به‌معنی پروتکل یا قرارداد اینترنت است. آدرس IP شناسه‌ای منحصربه‌فرد برای هر دستگاه متصل به اینترنت در شبکه رایانه‌ای موردنیاز برای دسترسی به اینترنت است. اساسا IP فهرستی از اعداد است که مرجع واگذاری اعداد در اینترنت (Internet Assigned Numbers Authority) یا آیانا (IANA) به هر دستگاه متصل به اینترنت اختصاص داده است. در واقع آدرس IP مانند آدرس پستی شما عمل میکند. رایانه شما از این آدرس برای برقراری ارتباط با سایر رایانه‌ها و وب‌سایت‌ها استفاده میکند.
چگونه می‌توانیم آدرس IP داشته باشیم؟
ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی یا ISP به دستگاه‌های تحت شبکه شما که به شبکه خانگی‌تان متصل شده‌اند آدرس IP اختصاص می‌دهد. هر آدرس IP مختص یک دستگاه است و هر دستگاهی که اتصال اینترنت داشته باشد، عضو شبکه جهانی وب (World Wide Web) است.
بعضی از دستگاه‌های متصل به اینترنت عبارت‌اند از:
- رایانه؛
- لپ‌تاپ؛
- تبلت؛
- گوشی موبایل؛
- مسیریاب یا روتر (Router).
انواع IP
۲ نوع آدرس IP وجود دارد: IP پویا یا داینامیک و IP ثابت یا استاتیک.
dynamic IP چیست؟
آدرس IP پویا (dynamic IP address) رایج‌ترین نوع آدرس IP است. IP پویا آدرسی موقت است که دائما و در طول زمان تغییر میکند. dynamic IP آدرس پیش‌فرضی است که آی‌اس‌پی‌ها یا ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی ارائه می‌دهند. این نوع IP بهترین انتخاب برای کاربران خانگی است، زیرا مدیریت آن ساده است و کاربر ملزم به انجام تنظیمات اضافی یا تنظیمات شبکه نیست. آدرس‌های IP پویا رایگان‌اند و استفاده از آنها آسان است؛ همچنین امنیت بیشتری ایجاد می‌کنند، زیرا دائما تغییر می‌کنند.
مزایای آدرس IP پویا
بعضی از مزایای آدرس IP پویا عبارت‌اند از:
- برای آدرس IP پویا هیچ هزینه اضافه‌ای نباید پرداخت کنید.
- استفاده از آنها آسان است و قابل‌اعتمادند.
- استفاده از این نوع IP برای ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی یا ISP شما بیشترین کارایی و بهره‌وری را دارد.
معایب آدرس IP پویا
IP پویا به‌رغم تمام مزایایش، معایبی نیز دارد که عبارت‌اند از:
- سرعت آپلود و دانلود کمتر از IP ثابت؛
- عدم امکان راه‌اندازی سِروِری قابل‌اعتماد با آدرس IP قابل‌تغییر.
Static IP چیست؟
نوع دیگر IP هم IP ثابت یا استاتیک است. این نوع آدرس تغییر نمی‌کند و برای ایجاد آن باید مراحلی را طی کنید. برخلاف IP پویا، برای IP استاتیک باید هزینه‌ای پرداخت کنید. به همین دلیل این نوع IP برای عموم مردم جذابیت کمتری دارد.
مزایای IP ثابت
بعضی از مهم‌ترین مزایای آدرس IP ثابت عبارت‌اند از:
- قابلیت اطمینان بیشتر و موقعیت جغرافیایی ثابتی را ارائه می‌دهند.
- هنگامی که از طریق شبکه خصوصی مجازی (Virtual Private Network) یا VPN به اینترنت متصل می‌شوید، گزینه بسیار خوبی هستند.
- برای ایجاد یا میزبانی سرورهای رایانه‌ای ایدئال‌اند.
معایب IP ثابت
آدرس‌های IP ثابت معایب و مشکلاتی نیز دارند. مهم‌ترین اشکالات این نوع آدرس‌های IP:
- این نوع آدرس‌های IP مشمول پرداخت هزینه‌ای اضافه هستند.
- برای داشتن آنها باید درخواست دهید.
- در مقایسه با آدرس‌های IP پویا به تنظیمات بیشتری نیاز دارند که برای کاربران معمولی خانگی چندان مطلوب نیست.
پنهان‌کردن آدرس IP
شما می‌توانید تعیین کنید که چه کسی آدرس آی‌پی‌تان را ببیند. بهترین راه برای مخفی‌کردن آدرس IP و فعالیت‌های آنلاین خود استفاده از شبکه خصوصی مجازی یا VPN است. این کار به‌ویژه زمانی ضروری است که در مکان‌هایی مانند کافه‌ها وارد شبکه WiFi عمومی شده‌اید و می‌خواهید از خودتان در برابر مجرمان سایبری و هکرها محافظت کنید. وی‌پی‌ان‌ها با رمزگذاری داده‌هایتان امنیت بیشتری برایتان ایجاد می‌کنند.
روش دیگر برای پنهان‌کردن آدرس IP استفاده از سرور پروکسی است. سرور پروکسی مسیر درخواست جست‌وجوی شما را تغییر می‌دهد. یعنی مستقیما از رایانه شما به ISP و سپس وب‌سایت نمی‌رود. بنابراین وب‌سایت نمی‌تواند آدرس IP شما را مشاهده کند.
آدرس‌های IPv4 و IPv6
نسخه استاندارد IP از فرمت پروتکل اینترنت نسخه ۴ (4IPv4 یا Internet Protocol version 4) با فضای آدرس‌دهی ۳۲بیتی استفاده میکند که امکان داشتن ۲ به‌توان ۳۲ آدرس منحصربه‌فرد را ایجاد میکند. یعنی با استفاده از آن می‌توان حدود ۴میلیارد آدرس اینترنتی منحصربه‌فرد داشت. ولی امروزه با توجه به افزایش چشمگیر دستگاه‌های متصل به اینترنت دیگر ۴میلیارد آدرس اینترنتی کافی نیست. اینجاست که فرمت جدیدی به‌نام IPv6 وارد عمل میشود. IPv6 که مخفف پروتکل اینترنت نسخه ۶ (Internet Protocol version 6) است، آدرس‌های IP منحصربه‌فردی را تولید میکند که بسیار طولانی‌تر از نسخه قبلی یعنی IPv4 هستند و شامل شماره‌گذاری هگزادسیمال می‌شوند. این موجب میشود که آدرس‌های IP بیشتری تولید شود و تعداد نامحدودی از آدرس‌های IP در دسترس باشد.
از آنجا که آدرس‌های IPV6 ممکن است بسیار طولانی‌تر باشند، اگر در کد رشته‌ای از صفر وجود داشته باشد، می‌توانید آنها را با دو تا دونقطه (::) جایگزین کنید. البته فقط یک بار در هر آدرس IP می‌توان این کار را انجام داد.
نام دامنه (domain name) چیست؟
آدرس IP و نام دامنه دو چیز متفاوت‌اند. آدرس IP رشته‌ای از اعداد است که مکان دقیق دستگاه را نشان می‌دهد، ولی نام دامنه به‌عنوان لینک یا پیوندی به آن آدرس IP عمل میکند. برای درک بهتر این مطلب تصور کنید که آدرس IP کُد و نام دامنه صرفا نامی برای آن کد است. نام دامنه از سیستم نام دامنه (domain name system) یا DNS استفاده میکند و شبیه آدرسی فیزیکی در دنیای واقعی عمل میکند. هر قسمت از نام دامنه شامل اطلاعات مشخصی است که به مرورگرهای وب کمک میکند تا صفحه وب درست را پیدا کنند.
آدرس IP عمومی و خصوصی چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟
پس از آشنایی با مفاهیم پایه‌ای و اولیه آدرس IP قصد داریم درباره تفاوت‌های میان آدرس‌های IP عمومی و خصوصی و نحوه استفاده از هریک توضیح دهیم.
آدرس IP عمومی
IP عمومی آدرس IP منحصربه‌فردی است که ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی شما ارائه کرده و به روتر اختصاص داده شده است. سایر دستگاه‌ها و وب‌سایت‌ها از آدرس‌های IP عمومی برای برقراری ارتباط با دستگاه‌های متصل به یک شبکه محلی استفاده می‌کنند. آدرس IP عمومی دروازه‌ای به اینترنت است و به وب‌سایت‌ها، ایمیل‌ها و سایر اطلاعات آنلاین کمک میکند تا به‌درستی به شما دسترسی پیدا کنند.
آدرس IP خصوصی
آدرس IP خصوصی در اینترنت قابل‌مشاهده نیست، زیرا هرگز شبکه محلی را ترک نمی‌کند. گزینه‌ای برای دسترسی مستقیم به اینترنت از آدرس IP خصوصی وجود ندارد. کاربران باید از طریق برگردان نشانی شبکه یا NAT، که آدرس خصوصی را با آدرس عمومی جایگزین میکند، به اینترنت متصل شوند.
سخن پایانی
آدرس IP دریچه‌ای است که به ما امکان می‌دهد که به دنیای شگفت‌انگیز شبکه جهانی وب دسترسی داشته باشیم. چه از آدرس IP پویا استفاده کنید و چه ثابت، حجم اطلاعاتی که در اینترنت به شما ارائه میشود شگفت‌انگیز است. با داشتن اطلاعات لازم درباره آدرس IP خود و انجام اقدامات احتیاطی، می‌توانید با گشت‌وگذار در اینترنت به منبعی بی‌پایان از اطلاعات متصل شوید.
