چند عضو کمیته اطلاعات و امنیت پارلمان بریتانیا گزارش این کمیته در مورد “مداخله روسیه” در امور داخلی این کشور را همراه با انتقاد شدید از دولت ارائه داده‌اند.
آنان در یک نشست خبری گفتند که “دولت های مختلف بریتانیا با آغوش باز از الیگارش های روسی استقبال کردند” و مسایل امنیتی کشور را نادیده گرفتند.
اصطلاح الیگارش به آن دسته از ثروتمندان روسی وابسته به حکومت این کشور اطلاق می شود. شماری از آنان در بریتانیا سرمایه گذاری کرده و دست کم بخشی از سال را در این کشور سکونت دارند.
به گفته گوردون کوررا، خبرنگار امور امنیتی بی بی سی، اکنون و بعد از مدت‌ها انتظار، مردم بریتانیا می‌توانند جزئیات “گزارش روسیه” را ببینند. این گزارش درمورد آنچه تهدیدات روسیه علیه بریتانیا تلقی شده است.
متن این گزارش یک سال و نیم پیش تکمیل شده بود، و کمیته اطلاعات و امنیت پارلمان بریتانیا آن را دیروز (سه‌شنبه) برای اطلاع عموم منتشر کرده است.
به گفته خبرنگار امور امنیتی بی بی سی آنچه که در دسترس عموم قرار گرفته، مروری است بر اتهاماتی که دولت بریتانیا بعنوان تهدیدات امنیتی به دستگاه‌های اطلاعاتی و جاسوسی روسیه وارد کرده است، و نیز اقداماتی که دولت بریتانیا برای برخورد و مقابله با این تهدیدات انجام داده است.
این گزارش وقتی در دستور کار قرار گرفت که ادعاهایی مبنی بر دخالت روسیه در انتخابات پارلمانی سال گذشته بریتانیا مطرح شد؛ ادعاهایی که کرملین رد کرده است.
این گزارش براساس اطلاعات سری که از سازمان‌های جاسوسی بریتانیا و نیز کارشناسان مستقل به دست رسیده، تهیه شده است؛ و میزان جاسوسی و خرابکاری روسیه علیه بریتانیا و متحدانش را به تفصیل توضیح می‌دهد.
این گزارش علاوه بر بررسی جاسوسی عرفی و جاسوسی سایبری، به علاقه روسیه به پیگرد دشمنانش در خارج و درمواردی کشتن آنها می‌پردازد.
مسموم کردن سرگئی سکریپال با سم اعصاب نوویچوک در سالزبوری در جنوب بریتانیا در سال ۲۰۱۸ میلادی، یکی از موارد اخیر در بریتانیا و اروپا بوده که به مسکو ربط داده شد.
آیا روسیه در دو رفراندوم برگزیت و استقلال اسکاتلند رخنه‌کاری کرده بود؟
احتمالا این بخش از گزارش که درمورد دخالت روسیه در پروسه‌های سیاسی بریتانیاست بیش از همه مورد توجه باشد.
عملیات دستگاه‌های اطلاعاتی و جاسوسی روسیه نقش قابل ملاحظه‌ای در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶ داشتند. به همین دلیل، مدت‌هاست که این سوال در بریتانیا مطرح است که آیا فعالیت‌های مشابهی در بریتانیا در رفراندوم استقلال اسکاتلند در سال ۲۰۱۴ و در رفراندوم برگزیت (خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا) در سال ۲۰۱۶ صورت گرفته است؟
هفته گذشته، دولت بریتانیا گفت که باور دارد که عوامل روسیه سعی داشتند که در انتخابات سراسری بریتانیا در سال ۲۰۱۹ رخنه‌کاری کنند. ولی تهیه این گزارش قبل از این انتخابات بوده است.
بعضی از کمپین‌های رسانه‌ای برای رویدادهای سیاسی پیشین که به روسیه ربط داده شده شناسایی شده‌اند؛ ولی سوال مهم‌تری که باید به آن پاسخ داد این است که آیا چنین فعالیت‌های جاسوسی اثر چشمگیری هم داشته‌اند.
آیا واکنش بریتانیا خیلی ضعیف بوده است؟
این گزارش به این سوال می‌پردازد که آیا دولت‌های وقت اقدامات لازم برای مقابله با روسیه را انجام داده‌اند.
واکنش ضعیف دولت بریتانیا درقبال قتل الکساندر لیتوینینکو با ماده رادیواکتیو پلونیوم در لندن در سال ۲۰۰۶ مورد انتقاد بسیاری قرار گرفت. بسیاری از ناظران از واکنش ضعیف بریتانیا در این رابطه بعنوان اشتباهی خیلی جدی یاد می‌کنند، از جمله کسانی که به کمیته اطلاعات و امنیت شهادت داده‌اند.
بسیاری معتقدند که، درمقابل، واکنش محکم بریتانیا درقبال مسموم کردن سرگئی اسکریپال بسیار کارساز بود، خصوصا این که متحدان بریتانیا را علیه روسیه همراه کرد.
هدایا و نفوذ مالی روسیه
سوال این است که چرا مقابله با فعالیت‌های روسیه چنین طولانی مدت ناکام بوده است؟
براساس شهادت کسانی که با کمیته اطلاعات و امنیت صحبت کرده‌اند، جوابش نفوذ روسیه در بریتانیا و مخصوصا قدرت مالی آن است که عمیقا به زندگی مردم رخنه کرده است.
طبقات مختلف مردم، وکلا، مدیران بانک‌ها، رؤسای حسابداری و کارشناسان روابط عمومی، همگی درنتیجه پولی که از روسیه به بریتانیا، بویژه به بخش “سیتی لندن” (قلب مالی در مرکز پایتخت)، سرازیر شده، پولدار شده‌اند.
این وضعیت گروه بانفوذی را بوجود آورده است که مدام تلاش می‌کنند تا مانع برنامه‌های سخت‌گیرانه، مانند تحریم‌ها، علیه روسیه شوند.
اگر این گزارش به هدایای روسیه در ارتباط با مسائل سیاسی بریتانیا پرداخته باشد، می‌تواند بسیار بحث‌برانگیز شود.
الکساندر تمرکو، از مقامات پیشین روسیه، بیش از یک میلیون پوند به سیاستمدران حزب محافظه‌کار بریتانیا بخشیده و نامش در ارتباط با این گزارش برسر زبانه‌ها بوده است. سال گذشته، او به من گفت که می‌خواهد این گزارش منتشر شود؛ او گفت که او منتقد کرملین است، و نه از عوامل آن.
اما احتمالش بسیار کم است که هیچ نامی در این گزارش ذکر شده باشد.
چرا این گزارش با تاخیر منتشر شد؟
بعضی‌ها معتقدند که موضوع هدایای سیاسی روسیه از دلایلی است که دولت بریتانیا اجازه نداد که این گزارش قبل از انتخابات سراسری سال گذشته، دسمبر ۲۰۱۹، منتشر شود.
ولی درمقابل، یکی از عوامل داخلی دولت گفته است که دلیل آن همان چیزی است که به “حکایت دو تا دومینیک” معروف شده است: دومینیک کامینگز، مشاور ارشد دولت بوریس جانسون، و دومینیک گریو، رئیس پیشین کمیته اطلاعات و امنیت.
گفته می‌شود دومینیک کامینگز نمی‌خواست صحنه را به دومینیک گریو واگذار کند؛ آقای گریو از فراخوان حزب برای رای‌گیری درمورد رهبر حزب درنتیجه اتقافات برگزیت کنار کشید و بعنوان نامزد مستقل وارد انتخابات شد و موفق نشد.
بالاخره مردم بریتانیا، بعد از همه شایعات، می‌توانند این گزارش را ببینند؛ البته نه همه آن را. انتظار می‌رود که بخش‌هایی از آن حذف یا سانسور شده باشد. همچنین یک نسخه محرمانه هم خواهد بود که فقط در اختیار مقامات قرار می‌گیرد.