اجرای وظیفه در افغانستان مایه افتخارم است. از وقتی که به کابل رسیدم اکثر اوقاتم را در ملاقات با دوستان از اقشار مختلف خرج دادم و شور و اشتیاق مردم افغان نسبت به دستیابی به صلح و انکشاف و همچنین دوستی جامعه افغانستان نسبت به کشور چین را به طور عمیق احساس کردم. این سرزمین قهرمان پرور و با مردمان سخت کوش و شیردل در صد سال پیش به استقلال استرداد شده ولی در چهل سال اخیر از جنگ و بی امنیتی بسیار رنج می برده است. تعدادی از دوستان افغان من را می گویند که ۱۸سال شده که نیروی آمریکایی در این کشور مستقر شده است ولی اصلاً صلح، ثبات و انکشاف را برای این کشور نیاورده است و جای سئوال این است که ” دمکراسی، حقوق بشر و آزادی” که زبانزد آمریکاییان می باشد در کدام جای قرار دارد؟ حرف های دوستان مرا به فکر این انداخته است که کشور چین و جامعه بین الملل باید چگونه بهتر با تأمین صلح و بازسازی این کشور کمک و همکاری نمایند.
با توجه به ایرادهای روزها پیش خانم آلیس ولس معاون وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا در امور آسیای جنوب و آسیای میانه پیرامون این که کشور چین سهم عمده در خدمات به انکشاف افغانستان ندارد و کمک های مهم برای این کشور فراهم نیاورده و در عرصه های ریل های بین المللی، مخابرات و اتصالات حتی از کشورهای تاجکستان، ازبکستان و ترکمنستان کمتر خدمت کرده است، همکاری های چین و افغانستان را به دقت بررسی کردم و در اینجا از روی وظیفه شناسی شرح می دهم .
در دهه ۷۰ قرن گذشته، در صورتی که کشور چین هنوز در راه و مسیر توسعه قدم بلند برنداشته و مردم آن کشور هنوز در رنج کمبودی مادی به سر می بردند، پروژهٔ بزرگ آبیاری بند وانهار در پروان و شفاخانه میرویس در ولایت قندهار توسط چینایی‌ها به ثمر رسانده شد. بیش از چهل سال تیر شده است که بند وانهار هنوز هم برای آبدهی زمین های ولایت پروان و شفاخانه میرویس هنوز هم برای مردمان مربوطات ولایت قندهار و دیگر ولایت های نزدیک آن خدمت می کنند. مردم محلی با مهربانی شفاخانه میرویس را شفاخانه چینایی می گویند برای اینکه قدردانی شان از کشور چین را ابراز نمایند.
از سال ۲۰۰۱ بدین سو، کشور چین در بازسازی مسالمت آمیز افغانستان اشتراک نموده و کوشش های خود برای کمک و پشتیبانی افغانستان را پیوسته می افزاید. شفاخانه جمهوریت که به کمک مالی کشور چین اعمار گردیده است تاکنون همچنین کلانترین شفاخانه ملی در کابل محسوب می شود؛ درسخانه دیپارتمنت زبان چینایی پوهنتون کابل مطالعه بسیاری محصلین جوان در اتاقهای روشن و بزرگ را میسر ساخته است؛ مرکز ملی آموزشي تخنيکي و مسلکي در سال روان احداث گردیده است که تجهیزات مدرن آن پشتیبانی از پرورش استعدادهای مسلکی بیشتر افغانستان را فراهم خواهد آورد. در سال ۲۰۱۴ طرف چین وعده کمک بلاعوض ۲ میلیارد یوانی در اختیار افغانستان را داد. امید می رود با استفاده از این مبلغ بلاک درسخانه و تالار پوهنتون کابل در سال آینده مورد بهره برداری قرار بگیرد و طبق پلان گذاری پروژه آپارتمان های رهایشی در سال آینده افتتاح خواهد شد و پروژه نیروگاه برق فتوولتائیک در ولایت بامیان نیز به پیش برده می شود. پروژه های یادشده که بخشی از کمک های چین با افغانستان استند، نیروی محرک جدید را برای انکشاف اقتصادی و اجتماعی افغانستان ایجاد می نمایند.
در عین حال هیچ وقت عامه مردم این کشور را از یاد نبرده ایم قسمی که هر سال برای جامعه افغانستان کمک های انسان دوستانه فوری را به مبلغ گزافی فراهم می آوریم. هر دفعه که برفباری سنگین و یا زمین لرزه در این کشور اتفاق می افتاد، موادهای مختلف به شمول پتو، خیمه، ژنراتور در اولین فرصت با طیاره ویژه از چین به کابل پرواز می کرد. از سال ۲۰۱۷ به این طرف، کلگی برنج و آرد به ارزش نزدیک صد میلیون یوانی در ده گروه به کابل فرستاده شده و به دست مردم آسیب دیده در جاهای مختلف این کشور توزیع شده است. گروه جدید کمک به شمول بیش از ۱۱۵۰۰ خیمه در حال تهیه شدن است. ولایت خودمختار سین جیانگ چین حدود دوصد تن کودک مبتلای به بیماری قلب را به رایگان تداوی کرده است که کلگیشان شفا یافته اند. سفارت چین در افغانستان هر سال برای پرورشگاه ها، مکتب ها و خانواده های محتاج کمک مالی و پشتیبانی فراهم می آورد تا آنها بر مشکلات فایق آیند. علاوه بر اینها مکتب دوستی چین و افغانستان به کمک ما احداث شده است تا شاگردان از شرایط بهتر مکتب بهره مند شوند. مردم چین همیشه به رفاه مردم افغان عنایت می کنند.
دولت چین بر این عقیده است که در کنار ماهی روش ماهی گیری نیز باید در اختیار گذاشته شود تا ظرفیت انکشاف اقتصادی و اجتماعی به ابتکار خود و توانایی خون سازی افغانستان افزایش یابد. در سال ۲۰۱۶ کشور افغانستان جزء کشورهای نخست شد که با کشور چین تفاهم نامه اجراء مشترک ابتکار کمربند و راه را به امضا رساندند. امیدواریم توسعه خود چین بیشتر به نفع مردم عامه مردم افغان، به تقویت اتصالات سیاسی، تأسیسات، تجاری، مالی و تفکری مردم و به احیاء افتخار افغانستان به حیث قلب آسیا در دوران جاده ابریشم باستانی بینجامد. ما شرکت های با قابلیت کشور چین را به سرمایه گذاری در افغانستان تشویق می کنیم چنان که شرکت های با فناوری پیشرفته در سطح بین المللی از جمله شرکت ZTE و شرکت هواوی به کشور افغانستان آمده و خدمات با کیفیت بالای مخابراتی را برای این کشور فراهم می آورند. پروژه معدن مس عینک که یکی از شرکتهای چینایی در آن سرمایه گذاری کرده است تابحال بزرگترین پروژه با سرمایه خارجی در افغانستان می باشد و با وجود تأخیر در شروع کار به دلایل کندنکاری ساحه‌ی باستانی این معدن و بی امنیتی ساحات، شرکت یادشده ترجیح می دهد ضررهایی متقبل شود تا اینکه وعده ابتدایی خود را رها کند و هنوز هم به طور فعال پلان ازسرگیری پروژه را با حکومت افغانستان بررسی می کند.
قطار مستقیم چین – افغانستان را که از قلمرو کشورهای ازبکستان و تاجکستان می گذرد و همچنین پرواز مستقیم کابل تا ارومچی را افتتاح کرده ایم. اگر خانم ولس می گوید که اتصالات مستقیم چین به افغانستان بس نیست، از متخصصان آمریکایی خواهش می کنم که امکان راه اندازی خط آهن مستقیم بین چین و افغانستان تحت شرایط جغرافیایی و اقلیمی موجود را بررسی کنند.
با کوششهای ما محصولات ویژه افغانستان به شمول جلغوزه، زعفرون و مرمر به چین صادر شده است. پس از آغاز روند صادرات جلغوزه از طریق دهلیز هوایی افغانستان در سال گذشته، طی چهار ماه جلغوزه به ارزش ۱۵ میلیون دالاری افغانستان به چین صادر شده است. طبق گزارش شرکت های دو کشور قرارداد صادرات جلغوزه به وزن ۳۰ هزار تنی افغانستان به چین را بسته اند که این امر هم برای افغانستان ارز تولید می کند هم برای باغبانان و تجار جلغوزه سود می آورد. در سال ۲۰۱۹ حجم تجارت دوجانبه چین و افغانستان از یک میلیارد و دوصد میلیون دالار تجاوز خواهد کرد ضمناً کشور چین به طور متوالی در جایگاه سومین شریک تجاری بزرگ افغانستان باقی می ماند. از سال ۲۰۱۵ بدین سو حکومت چین برای افغانستان بیش از ۴۰۰۰ تن پرسونل آموزش داده است.
می توان گفت تلاش ها و دست آوردهای چین برای انکشاف صلح آمیز افغانستان بر همه معلوم است و مردم افغان نیز با نگاه عادلانه به این امر می نگرند. اما بالاخره توانایی چین محدود است بدین جهت با جامعه بین الملل فعالانه همکاری می نماییم تا باهم برای افغانستان کمک فراهم بیاورند قسمی که برای ۸ سال کورس های آموزش مشترک دیپلمات های افغان با همکاری چین و آمریکا موفقانه تدویر گردیده است و پروژه آموزش کشاورزی چین و آمریکا دامپزشکان و تکنسیون های محصولات کشاورزی با ارزش بالا را برای افغانستان پرورش داده است و کورس آموزش اساتید توسط چین و آمریکا نیز به زودی شروع می شود. پروگرام های آموزش مشترک چین- جرمنی، چین- بریتانیا، چین-پاکستان، چین- هندوستان برای پرورش استعدادهای افغان خدمت کرده یا می کند. کشور چین در گروه ۱+۶ ، مذاکرات چهار جانبه چین- آمریکا- روسیه- پاکستان و دیگر اکثر مکانیزم های مربوط به آشتی ملی افغانستان اشتراک نموده تا به شکلگیری تفاهم جامعه بین الملل روی مسئله افغانستان کمک کند و مسئله افغانستان با رسیدگی مناسب به اختلاف نظر به طور سازنده حل و فصل شود.
مسئله افغانستان برای مدتهای زیادی وجود داشته است و نمی تواند با استفاده از توانایی یک کشور یک مرتبه حل شود. کشور چین به پشتیبانی حدامکان خود از افغانستان ادامه خواهد داد و صادقانه امیدوار است که آمریکا سرزمین افغانستان را به جای میدان رقابت سکوی همکاری بشناسد و تمام حواس و توجه خود را بالای کمک به انکشاف بهتر افغانستان معطوف کند.
مایل هستم در دوره مأموریت خود به حیث سفیر چین مقیم افغانستان همراه دوستان از اقشار مختلف این کشور جامعه بین المللی را به سوی تلاشهای مثبت برای پیشرفت روند بازسازی مسالمت آمیز و آشتی ملی افغانستان حرکت بدهم.
